Tatiana Filatova (1981) studeerde Economie en Informatica in Rusland, waar ze cum laude afstudeerde met een proefschrift over milieueconomie en duurzaamheid. In 2009 promoveerde ze cum laude op Economie van het Waterbeheer aan de Universiteit Twente. Tijdens haar doctoraat deed ze ruim twee jaar onderzoek naar Computational Social Science bij de George Mason University in de VS. Sinds 2019 is ze hoogleraar Computational Economics aan de Universiteit Twente, en sinds 2021 aan de Technische Universiteit Delft.
Filatova leidde grote interdisciplinaire onderzoeksprogramma’s, zoals DeSIRE – het interuniversitaire strategische programma over veerkrachtige socio-technische systemen. Ze is alumnus van de Sociaal-Wetenschappelijke Raad van KNAW en van De Jonge Akademie. Voor haar onderzoek ontving ze diverse internationale prijzen en subsidies, waaronder NWO Veni- en Vidi-beurzen, en de ERC-Starting Grant.
Website
Een klimaatbestendige maatschappij
Door toenemende klimaatverandering krijgen we steeds vaker te maken met extreem weer zoals zware regenbuien, hitte of droogte. Denk aan hoe de extreme regenval in juli 2021 in Duitsland, België en Nederland tot overstromingen leidde met enorme maatschappelijke gevolgen. Klimaatonderzoek toont dat dit soort gebeurtenissen geen incidenten zullen blijven.
Volgens Tatiana Filatova is het daarom van groot belang na te denken over wat er gebeurt als dit soort extreme weersomstandigheden zich vaker gaan voordoen, waarbij zij zich vooral richt op het sociaal-economische aspect in klimaatbeleid. Waar liggen de kantelpunten waarop onze samenleving en economie niet langer bestand zijn tegen deze klimaatschokken en moeten overschakelen naar een nieuwe klimaataanpassingsstrategie? Hoe kunnen mensen, bedrijven en overheden zich aanpassen naar een ‘nieuw normaal’? En vooral: wie profiteren en verliezen het meest door klimaatverandering en hoe moeten verliezers steun krijgen?
Dit zijn enkele van de complexe kwesties waar Filatova zich mee bezighoudt. Bijzonder aan haar onderzoek is dat Filatova bestaande kennis van de sociale wetenschappen gebruikt om traditionele klimaatmodellen te verrijken. Met behulp van computersimulaties test ze hoe individuele klimaatkeuzes van burgers en bedrijven kunnen leiden tot effecten op macroniveau. Op die manier kan Filatova de reacties van economieën voor verschillende klimaatscenario’s voorspellen.
Zo blijkt onder meer uit haar onderzoek dat overstromingen in het verleden, zoals in de jaren negentig in Zuid-Limburg, daar op termijn zorgden voor dalende prijzen van de huizen die kwetsbaar bleken. Huizenbezitters uit klimaatgevoelige gebieden lopen dan ook kans over enkele decennia veel geld te verliezen, en dat is niet iets waar de samenleving nu al rekening mee houdt. Sterker nog, van de 1 miljoen woningen die de komende decennia in Nederland worden gebouwd om de woningnood tegen te gaan, staat het merendeel in klimaatgevoelig gebied.
Filatova bestudeert echter niet alleen het verleden, ze kijkt ook naar de toekomst. Uit haar simulaties blijkt dat er gaandeweg armoedevallen en getto’s kunnen ontstaan in klimaatgevoelige gebieden. En dat daar vooral mensen met een laag inkomen zullen wonen, omdat zij financieel niet meer de mogelijkheid hebben om nog te verhuizen naar veiligere gebieden. Baanbrekend aan deze resultaten is dat Filatova hiermee aantoont dat klimaatverandering leidt tot groeiende sociaaleconomische ongelijkheid en gentrificatie.
Een uniek aspect aan Filatova’s onderzoek is dat zij bestudeert of culturele verschillen een rol spelen in de bereidheid van mensen zich aan het klimaat aan te passen. Daarom werkt ze aan een open database over de drijfveren achter klimaatadaptie. Welke strategieën gebruiken boeren bijvoorbeeld om zich voor te bereiden op droogtes? Hoe reageren mensen op overstromingsrisico’s in hun woongebied? En hoe besluiten bedrijven in hun klimaatbestendigheid te investeren? Door enquêtedata uit diverse landen te vergelijken wil Filatova het cross-culturele onderzoek naar klimaatadaptie in een versnelling te brengen.
Uiteindelijk hoopt ze te kunnen voorspellen welke economische beslissingen leiden tot effectieve en rechtvaardige klimaatadaptatie, waarbij rekening wordt gehouden met de kosten en baten voor toekomstige generaties.
