Van abstracte filosofie tot wetenschapsquiz

Het werk van Kooi is gegrond in de ‘dynamische epistemische logica’: een school van filosofisch onderzoek die zoekt naar fundamentele logische wetten rond kennis en informatie en het delen of het overbrengen daarvan.

Welke kennis moeten mensen bijvoorbeeld met elkaar delen om als groep tot een beter resultaat te komen? Hoe verschuift door het al of niet delen van informatie de balans tussen het individuele en het groepsbelang?

Via de dynamische epistemische logica kunnen veel van zulke vraagstukken volgens fundamentele wetten worden benaderd. De inzichten vinden vervolgens toepassingen op allerlei gebied: informatiekunde, economie, robotica, kunstmatige intelligentie, netwerkbeveiliging, cryptografie, taalkunde en onderzoek naar interactie tussen mensen en menselijke groepen.

Kooi is een autoriteit op zijn gebied; samen met twee collega’s schreef hij een internationaal standaardwerk dat breed wordt gebruikt en geciteerd. Gebruik makend van onderdelen van de speltheorie wist hij de bestaande theorieën bovendien zo uit te breiden dat ze ook kunnen worden toegepast bij vraagstukken waarin kansen een belangrijke rol spelen.

Naast zijn academische werk houdt Barteld Kooi ook van de interactie met de samenleving. Al diverse malen organiseerde hij de ‘Groningse Nacht van de Filosofie’, en voor de Nationale Wetenschapsquiz bedacht hij een aantal speelse vragen.

Hoe verschuift door het delen van informatie de balans tussen het individuele en het groepsbelang?

Kooi: ‘Mijn onderzoek gaat over logica. Ik ontwikkel theorieën die met wiskundige precisie zeggen welke conclusies je mag trekken uit de informatie die je tot je beschikking hebt. Ik ben vooral geïnteresseerd in situaties waar die informatie gaat over informatie die andere mensen tot hun beschikking hebben. We noemen dat ‘hogere-orde-informatie’, en ze is vaak heel belangrijk als mensen moeten samenwerken of juist tegengestelde belangen hebben. Je kunt denken aan een spelletje poker of voetbal, maar ook aan economische markten en militaire conflicten. Het zijn situaties waarin het gedrag van spelers sterk wordt bepaald door wat zij weten over wat de ander over hen weet. Er bestaan al wel modellen voor zulke beslisstrategieën, maar die houden vaak nog te weinig rekening met het feit dat beide spelers in de praktijk niet volmaakt logisch redeneren of fouten maken.

Dankzij de Ammodo KNAW Award kan ik samen met twee promovendi een logisch beslismodel ontwikkelen voor situaties waarin het belangrijk is rekening te houden met de logische feilbaarheid van de ander. Hoe kun je optimaal redelijk omgaan met onredelijkheid?’