Frank van Tubergen

Laureaat Social Sciences 2015

Frank van Tubergen

Frank van Tubergen (1976) studeerde sociologie en filosofie in Nijmegen en promoveerde in de sociologie in Utrecht. Daar is hij sinds 2009 hoogleraar theoretische en empirische sociologie. Behalve een Ammodo KNAW Award kreeg hij o.a. een NWO-Veni- en Vidi-premie en subsidies uit het Europese Research Framework Programma. Sinds 2011 is hij fellow van de European Academy of Sociology en alumnus van de De Jonge Akademie.

Website

Onderzoeksfocus

Frank van Tubergen onderzoekt de mechanismen die ten grondslag liggen aan complexe sociale verschijnselen zoals segregatie en sociale ongelijkheid.

Sociologie om feiten van fabels te scheiden

Of het nu gaat om migratie, religie, discriminatie of sociale ongelijkheid — de hedendaagse samenleving zit vol met prangende thema’s en aan opinies over oorzaken en oplossingen is doorgaans geen gebrek.

Als socioloog probeert Van Tubergen met wetenschap door al te snelle meningen heen te prikken. Hij gaat op zoek naar kale feiten, oorzaken, gevolgen en mogelijk universele mechanismen onder de grote vraagstukken van onze tijd.

Als socioloog ziet Van Tubergen geen ‘multicultureel drama’

Hij systematiseert, meet, analyseert, vormt en toetst theorieën om zulke mechanismen te achterhalen. Hij verzamelt en vergelijkt gegevens uit uiteenlopende landen, doet laboratoriumexperimenten en populatiestudies en gebruikt bestaande administratieve registraties. Bovendien toetst hij de waarnemingen aan een door hemzelf ontwikkeld model.

Vaak moet hij constateren dat oppervlakkige beschouwingen een grondige wetenschappelijke toetsing niet overleven.
Als socioloog ziet hij bijvoorbeeld geen ‘multicultureel drama’; kinderen uit migrantengezinnen gaan gemiddeld juist snel vooruit en dat Marokkaanse jongens oververtegenwoordigd zijn in criminaliteit kan wetenschappelijk beter worden verklaard door sociaaleconomische factoren, gezinsomvang en invloed van leeftijdsgenoten dan uit etnische achtergrond.

Van Tubergen: ‘Binnen elke samenleving vormen zich groepen, langs raciale, etnische of religieuze lijnen, of langs lijnen die samenhangen met sociale klasse. Het groepsgevoel neemt toe als mensen de contacten binnen de groep als positiever ervaren dan buiten de groep. De menselijke neiging tot groepsvorming is al op veel plaatsen onderzocht. Bij schoolkinderen die vriendjes kiezen, bij pubers en volwassenen die partners kiezen, bij immigranten op zoek naar een sociaal netwerk. Maar het meeste wat we weten over de oorzaken van groepsvorming gaat over mensen die elkaar fysiek tegenkomen. In onze moderne samenleving is er veel interactie tussen mensen die elkaar nooit hebben ontmoet. Ze kennen elkaar online bijvoorbeeld via dating sites, sociale netwerken, blogs en discussiegroepen. In die digitale samenleving ontstaan nieuwe grenzen tussen nieuwe groepen. De Ammodo KNAW Award gebruik ik om het ontstaan van groepsgrenzen in een digitale wereld te onderzoeken, met name die langs etnisch-religieuze lijnen. Het zou goed kunnen dat in de toekomst groepsvorming online belangrijker wordt dan groepsvorming in de mensen die we tegenkomen.’