mei 31, 2016
Laudatio Serge Dumoulin
Deze laudatio is uitgesproken tijdens de uitreiking van de Ammodo KNAW Awards in 2015.
Dames en heren,
Serge Dumoulin begeeft zich als sociale wetenschapper op het fascinerende grensvlak van hersenen, perceptie, psychologie en cognitie. Hoe kan de mens dankzij zintuigen en hersenen in contact staan met andere mensen en met de rest van de wereld om hem heen? Hoe zijn onze zintuigen verbonden met onderdelen van de hersenschors, en hoe leiden zintuiglijke prikkels daar vervolgens tot een bewuste waarneming en tot een beter begrip?
Zoals veel hersenwetenschappers focust Dumoulin op de verwerking van visuele informatie. Wij mensen zijn immers visueel ingestelde wezens, wat goed kan worden geïllustreerd door het feit dat een kwart van onze hersenschors bestaat uit zenuwcellen die helpen bij het verwerken van prikkels afkomstig uit onze ogen.
Uiteindelijk stelt Dumoulin echter fundamenteler vragen dan hoe we informatie uit onze ogen verwerken. Voor hem staat het visuele hersensysteem model voor de hele hersenschors. Het is in feite een laboratorium om vernieuwende onderzoeksmethoden te ontwikkelen en uit te testen.
Eén van zijn meest opmerkelijke bevindingen had zelfs niets met visuele prikkels te maken: het was de ontdekking van een hersengebiedje dat een ruimtelijke representatie bevat van cijfermatige informatie — een soort mentale rekenliniaal in ons brein. Zo’n ruimtelijke representatie in de hersenen kenden we al wel van organen en ledematen, maar nog niet van een abstract concept als getallen.
Dumoulin ontwikkelt ook nieuwe methoden om gegevens van hersenscans te analyseren en te interpreteren. Hij probeert bijvoorbeeld om uit hersenscans meer over hersencellen te leren dan alleen of ze ‘actief’ zijn of niet. Sommige van die methoden verspreiden zich snel door het vakgebied: tientallen universiteiten wereldwijd verwerken al onderzoeksgegevens met behulp van software die door hem is geschreven.
Het werk van Dumoulin leidt ook tot fundamenteel nieuwe inzichten over de veranderlijkheid van ons brein. Zo werd tot voor kort vermoed dat de hersenen vroege ontwikkelingsstoornissen alleen konden corrigeren door zich op vrij grote schaal anders te organiseren. Dumoulin vond echter voorbeelden waarin grote afwijkingen tijdens de ontwikkeling waren gecompenseerd door kleine, subtiele correcties in de schakelingen tussen zenuwen. Die ontdekking is in brede kring met grote belangstelling ontvangen, en ze kan ingrijpende gevolgen hebben voor een heel vakgebied.
Dames en heren,
De adviescommissie is blij dat deze vernieuwende onderzoeker na jaren in Canada, Australië, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk uiteindelijk een paar jaar geleden weer is terug gekeerd naar Utrecht. Ik vraag uw welgemeende applaus voor Serge Dumoulin, winnaar van een Ammodo KNAW Award voor social sciences!
