De onderzoeksgroepen Omnes Pro Uno (OPU) van de Universiteit Utrecht en de Interdisciplinary Hub for Digitalization and Society (iHub) van de Radboud Universiteit in Nijmegen zijn de winnaars van de Ammodo Science Award for groundbreaking research 2022. Dat heeft Ammodo vandaag bekendgemaakt. De teams ontvangen ieder een geldprijs van 1,2 miljoen euro die gebruikt mag worden om nieuw onderzoeksterrein te verkennen.
Twee jaar geleden initieerde Ammodo de Ammodo Science Award for groundbreaking research, de eerste wetenschapsprijs voor groepen die baanbrekend onderzoek doen. In 2020 is de Award voor het eerst uitgereikt aan twee onderzoeksgroepen in de wetenschapsdomeinen Natural Sciences en Social Sciences. Dit jaar wordt de Award voor het eerst uitgereikt in de domeinen Biomedical Sciences en Humanities.
Juliette de Wijkerslooth, directeur Ammodo: “Grote inzichten in de wetenschap zijn vaak het product van goed teamwork. Met die gedachte hebben we in 2020 de Ammodo Science Award for groundbreaking research in het leven geroepen: om de baanbrekende kracht van excellente onderzoeksgroepen te stimuleren. We zijn enorm verheugd om de prijs nu voor de tweede keer uit te reiken aan twee fantastische onderzoeksgroepen.”
Een behandeling op maat voor genetische ziekten
De Utrechtse onderzoeksgroep OPU, winnaar in het domein Biomedical Sciences, heeft al tien jaar als missie om patiënten met een genetische ziekte te genezen nog voordat in het lichaam onherstelbare schade ontstaat. Hun onderzoek leidde tot baanbrekende ontdekkingen en wereldwijde primeurs. Het lukte de onderzoekers onder meer om mini-organen te kweken uit bijna alle weefsels van het menselijk lichaam, zodat er behandelingen op kunnen worden uitgetest en genetische fouten kunnen worden gecorrigeerd. De volgende ambitieuze stap is dat OPU als eerste ter wereld de genetische oorzaak van ziekten direct in het lichaam van patiënten via de bloedbaan wil corrigeren, zodat de ziekte geen kans krijgt het lichaam aan te tasten.
Sabine Fuchs, hoofdonderzoeker van OPU en kinderarts metabole ziekten in het UMC Utrecht: “Door in alle fasen van ons werk basaal, klinisch, maatschappelijk en ethisch onderzoek te combineren biedt ons team op unieke wijze perspectief op behandeling aan patiënten en de samenleving als geheel. Dankzij de Ammodo Science Award kan ons team nu de ongekende ontwikkelingen in genetische technieken op ethisch verantwoorde wijze gebruiken om innovatieve gencorrectietherapieën te ontwikkelen voor de behandeling van de grote groep patiënten met erfelijke ziekten.”
Het beschermen van publieke waarden in tijden van digitalisering
De Nijmeegse onderzoeksgroep iHub, winnaar in het domein Humanities, richt zich op urgente vragen die ontstaan door de toenemende digitalisering van onze samenleving. Hoe ontwikkel je technologie die de privacy bevordert? Wat zijn de risico’s voor de samenleving nu grote techbedrijven een steeds actievere rol spelen in de publieke sector? iHub brengt per sector in kaart welke maatschappelijke waarden door digitalisering in gevaar komen en wat er kan worden gedaan om deze waarden te beschermen. Ook ontwerpt en ontwikkelt iHub zelf technologie die publieke waarden verankert en beschermt. Hun inspanningen leidden onder meer tot nieuwe conceptuele modellen die wereldwijd worden ingezet om digitale processen te begrijpen en tools waarmee deze ontwikkelingen door de tijd heen te volgen zijn. In de komende periode gaat iHub onder andere onderzoeken of het toenemend gebruik van digitale technologieën tijdens de coronacrisis, zoals de coronapas, surveillance door de overheid normaliseert. Ook willen de onderzoekers in beeld brengen hoe werk verandert door de introductie van robots en algoritmes op de werkvloer.
Tamar Sharon, hoofdonderzoeker en codirecteur iHub: “Bij iHub onderzoeken we de effecten van digitalisering op de samenleving vanuit een interdisciplinair perspectief, met experts uit onder meer de geesteswetenschappen, sociale wetenschappen en computerwetenschappen. Met de Ammodo Science Award kunnen we interdisciplinaire oplossingen voor het beschermen van fundamentele publieke waarden in digitaliseringsprocessen uitgebreider bestuderen en ontwikkelen.”
Nominaties
Alle rectoren van de veertien bij de VSNU aangesloten universiteiten zijn gevraagd een nominatie in te dienen. De rectoren van de winnende universiteiten reageerden als volgt.
Prof. dr. Henk Kummeling, rector magnificus Universiteit Utrecht: “De Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht zijn ontzettend trots op dit team van wetenschappelijke koplopers. Door hun complementaire expertise op gebieden als organoïden, genetica, ethiek en translationele geneeskunde samen te brengen in Omnes Pro Uno, leveren zij een belangrijke bijdrage aan de behandeling van zeldzame ziekten. Omdat deze ziekten zo zeldzaam zijn, wordt er doorgaans minder geld geïnvesteerd in de ontwikkeling van therapieën. Het onderzoek is bovendien nauw verknoopt met het Utrechtse onderwijs, waardoor het team ook de onderzoekers en artsen van de toekomst inspireert.”
Prof dr. J.H.J.M. (Han) van Krieken, rector magnificus Radboud Universiteit: “We zijn enorm blij dat iHub de Ammodo Science Award heeft gewonnen. Digitalisering is overal en het grootst denkbare risico is dat het onze samenleving minder menselijk, minder rechtvaardig en cultureel armer maakt. Het innovatieve en diverse team geesteswetenschappers van iHub heeft de unieke capaciteiten in huis om te duiden welke impact digitalisering heeft op onze cultuur en ethiek, oftewel: de dingen die ons mens maken.”
Lees hier meer over de winnaars en hun onderzoek.